भारत हा कृषिप्रधान देश आहे. परंतु वाढती मजुरी, कामगारांची कमतरता आणि उत्पादन खर्च वाढत असल्यामुळे शेतीत आधुनिक यंत्रसामग्रीचा वापर करणे अत्यंत आवश्यक झाले आहे. यासाठी केंद्र व राज्य सरकारकडून कृषी यांत्रिकीकरण योजना राबवली जाते. या योजनेअंतर्गत शेतकऱ्यांना शेतीची अवजारे व यंत्रे खरेदीसाठी अनुदान दिले जाते.
कृषी यांत्रिकीकरण योजना म्हणजे काय?
कृषी यांत्रिकीकरण योजना ही शेतकऱ्यांना आधुनिक कृषी अवजारे, यंत्रे व उपकरणे स्वस्त दरात उपलब्ध करून देण्यासाठी सुरू करण्यात आलेली सरकारी योजना आहे. या योजनेमुळे शेतीतील कामे जलद, कमी खर्चात आणि अधिक उत्पादनक्षम पद्धतीने करता येतात.
योजनेचे उद्दिष्ट
- शेतीतील उत्पादन खर्च कमी करणे
- वेळ व मजूर वाचवणे
- आधुनिक तंत्रज्ञानाचा वापर वाढवणे
- लघु व अल्पभूधारक शेतकऱ्यांना मदत करणे
- शेती उत्पादन व उत्पन्न वाढवणे
कोणती यंत्रे/अवजारे अनुदानात मिळतात?
कृषी यांत्रिकीकरण योजनेअंतर्गत खालील यंत्रांवर अनुदान दिले जाते:
- ट्रॅक्टर
- पॉवर टिलर
- रोटाव्हेटर
- सीड ड्रिल
- पेरणी यंत्र
- फवारणी यंत्र (स्प्रे पंप)
- कापणी यंत्र (हार्वेस्टर)
- ठिबक व तुषार सिंचन उपकरणे
- भुईमूग/हरभरा काढणी यंत्र
अनुदान किती मिळते?
शेतकऱ्याच्या प्रवर्गानुसार अनुदानाचे प्रमाण बदलते:
- सर्वसाधारण शेतकरी: 40% ते 50%
- अनुसूचित जाती/जमाती, महिला शेतकरी: 50% ते 60%
- शेतकरी गट/FPO: जास्तीत जास्त अनुदान
अनुदानाची रक्कम यंत्राच्या प्रकारावर व शासनाच्या मार्गदर्शक सूचनांवर अवलंबून असते.
पात्रता अटी
- अर्जदार भारताचा नागरिक असावा
- शेतकऱ्याकडे स्वतःची शेती जमीन असावी
- आधार कार्ड व बँक खाते लिंक असणे आवश्यक
- यापूर्वी त्याच यंत्रासाठी अनुदान घेतलेले नसावे
आवश्यक कागदपत्रे
- आधार कार्ड
- 7/12 उतारा किंवा जमीन धारणा पुरावा
- बँक पासबुक
- जात प्रमाणपत्र (लागू असल्यास)
- मोबाईल नंबर
- पासपोर्ट साइज फोटो
कृषी यांत्रिकीकरण योजनेचा अर्ज कसा करावा?
- आपल्या राज्याच्या कृषी विभागाच्या अधिकृत वेबसाईटला भेट द्या
- “कृषी यांत्रिकीकरण योजना” पर्याय निवडा
- नवीन नोंदणी/लॉगिन करा
- आवश्यक माहिती भरा
- कागदपत्रे अपलोड करा
- अर्ज सबमिट करा
- अर्जाची पावती जतन करा
योजनेचे फायदे
- कमी वेळेत शेती काम पूर्ण
- उत्पादनात वाढ
- मजुरी खर्चात बचत
- आधुनिक शेतीकडे वाटचाल
- शेतकऱ्यांचे उत्पन्न वाढ
महत्त्वाच्या सूचना
- अर्ज करताना माहिती अचूक भरा
- फक्त अधिकृत विक्रेत्याकडून यंत्र खरेदी करा
- शासनाच्या अटी व नियम काळजीपूर्वक वाचा
निष्कर्ष
कृषी यांत्रिकीकरण योजना ही शेतकऱ्यांसाठी अत्यंत उपयुक्त योजना आहे. या योजनेमुळे शेती अधिक आधुनिक, फायदेशीर व टिकाऊ बनते. शेतकऱ्यांनी या योजनेचा लाभ घेऊन आधुनिक यंत्रसामग्रीचा वापर करावा व शेती उत्पादन वाढवावे.