शेतकऱ्यांना शेतीतील कामे आधुनिक पद्धतीने करण्यासाठी सरकारकडून विविध कृषी यांत्रिकीकरण योजना राबविल्या जातात. त्यामध्ये ट्रॅक्टर अनुदान योजना ही अत्यंत महत्त्वाची योजना आहे. या योजनेअंतर्गत पात्र शेतकऱ्यांना ट्रॅक्टर खरेदीसाठी सरकारी अनुदान दिले जाते, ज्यामुळे शेतीचा खर्च कमी होतो आणि उत्पादनक्षमता वाढते.
ट्रॅक्टर अनुदान किती मिळते?
राज्य व केंद्र सरकारच्या मार्गदर्शक सूचनांनुसार अनुदान साधारणपणे खालीलप्रमाणे असते (योजना व श्रेणीनुसार बदल होऊ शकतो):
- SC / ST / लघु व अल्पभूधारक शेतकरी → ४०% ते ५०% पर्यंत अनुदान
- इतर सर्वसाधारण शेतकरी → ३०% ते ४०% पर्यंत अनुदान
- महिला व दिव्यांग शेतकऱ्यांना अनेक ठिकाणी विशेष प्राधान्य
(अचूक अनुदान दर जिल्ह्यानुसार बदलू शकतो.)
अर्ज करण्यासाठी आवश्यक कागदपत्रे
अर्जदाराने खालील कागदपत्रे तयार ठेवावीत:
- आधार कार्ड
- 7/12 उतारा किंवा शेती मालकी कागदपत्रे
- बँक पासबुक / खाते क्रमांक
- जात प्रमाणपत्र (लागू असल्यास)
- रहिवासी प्रमाणपत्र
- मोबाईल नंबर
- किसान क्रेडिट कार्ड / शेतकरी नोंदणी (असल्यास)
- शेत यंत्र खरेदीचा कोटेशन / डीलर बिल (ऑनलाईन अर्जानंतर)
ऑनलाईन अर्ज कसा करावा?
- आपल्या राज्याच्या कृषी यांत्रिकीकरण पोर्टल / महाडीबीटी / कृषि विभाग वेबसाइटवर लॉग-इन करा
- “कृषी यंत्रसामग्री अनुदान” किंवा “ट्रॅक्टर अनुदान योजना” पर्याय निवडा
- शेतकरी नोंदणी / लॉग-इन करा
- ऑनलाईन अर्ज फॉर्ममध्ये आवश्यक माहिती भरा
- सर्व कागदपत्रांच्या स्कॅन प्रती अपलोड करा
- अर्ज सबमिट करून अर्ज क्रमांक (Application ID) जतन करा
- कृषी अधिकाऱ्याकडून पडताळणी झाल्यानंतर मंजुरी मिळते
- मंजुरीनंतर अधिकृत डीलरकडून ट्रॅक्टर खरेदी करा
- बिल / RTO कागदपत्रे पोर्टलवर अपलोड करा
- अनुदानाची रक्कम थेट शेतकऱ्याच्या बँक खात्यात जमा होते
महत्त्वाच्या सूचना
- फक्त मान्यताप्राप्त डीलरकडूनच ट्रॅक्टर खरेदी करा
- अर्ज मंजूर होण्यापूर्वी खरेदी करू नका
- चुकीची माहिती दिल्यास अर्ज रद्द होऊ शकतो
- अनुदान मर्यादित असल्यामुळे लवकर अर्ज केल्यास संधी वाढते
या योजनेचा लाभ कोण घेऊ शकतो?
- शेतकरी व्यक्तिगत लाभार्थी
- लघु व अल्पभूधारक शेतकरी
- शेतकरी उत्पादक संस्था (FPO)
- स्वयं सहायता गट (SHG) — काही राज्यांमध्ये लागू
ट्रॅक्टर अनुदान योजना का फायदेशीर?
- शेतीतील मजूर खर्च कमी होतो
- शेतीची कामे वेगाने पूर्ण होतात
- उत्पादनात वाढ होते
- आधुनिक शेतीस प्रोत्साहन मिळते
निष्कर्ष
ट्रॅक्टर अनुदान योजना ही शेतकऱ्यांसाठी अत्यंत उपयुक्त योजना आहे. योग्य कागदपत्रे आणि माहितींसह ऑनलाईन अर्ज केल्यास योजना लाभ सहज मिळू शकतो. अर्ज करताना अधिकृत पोर्टलचाच वापर करा आणि फसवणूक करणाऱ्या एजंटपासून सावध राहा.